Có cuốn sách mới nào bằng tiếng Yiddish không? – PHANBOOK.VN

Có cuốn sách mới nào bằng tiếng Yiddish không?

Phố Krochmalna nằm ở Vacsava, thủ đô của Ba Lan. Ở đó có những khu tập thể xập xệ, bảo bọc những mảnh đời lầm lũi vật lộn với cuộc sống…

    Nó cũng như bao khu phố khác mọc trên bất kỳ thành phố nào khắp thế giới này, điều khiến nó trở nên đặc biệt chính bởi Krochmalna là một khu Do Thái (ghetto) và sẽ an toàn hơn nếu khu Do Thái đó không đặt vào bối cảnh những năm cuối thập niên 30 của thế kỷ XX. 

    Hồi 4 giờ 45 phút ngày 1.9.1939, Đức nổ súng tấn công Ba Lan, đến ngày 27 cùng tháng, Đức chiếm được Vacsava. Ba Lan nằm gọn trong tay Hitler còn những người dân khu Do Thái sắp bước vào địa ngục của đời mình. 
    Toàn bộ những biến thiên thời đại ấy được ghi lại trong thiên tiểu thuyết Shosha (*) của Isaac Bashevis Singer, nhà văn người Do Thái, người cả đời sáng tác bằng tiếng Yiddish. 

    Đối với Tsutsik - nhân vật chính của truyện, Krochmalna là vương quốc của kỷ niệm, với phong vị đặc trưng của một khu phố Do Thái mang những tập tục, lễ nghi riêng, nơi mà tín ngưỡng đi vào đời sống tự nhiên như hơi thở và chi phối sinh hoạt cá nhân của từng người. Đó là tuổi thơ, là miền nhớ, là mối tình đầu lạ kỳ với cô bé tên là Shosha. Trong suy nghĩ của nhân vật nam chính Krochmalna chính là Shosha và vì ở đó còn Shosha mà hồi ức trở nên cay đắng hơn, đau đớn hơn. 

    Ấn bản Shosha bằng tiếng Việt - Ảnh: Phanbook

    Shosha không bao giờ lớn, cả về trí năng lẫn thân thể, ngây thơ như vừa mới ra đời hôm qua dù cô đã tồn tại trên mặt đất này mấy mươi năm. Người ác ý sẽ bảo cô ngớ ngẩn, cũng không trách họ được, cô nói năng như đứa trẻ lên ba, học chậm, thường khóc nhè và có khi tè dầm, cô luôn sống trong cõi chết, mơ ác mộng và thấy hồn ma, cái thân thể gầy nhom trơ xương như thể bước ra từ địa ngục. Nhưng đứa “nhóc con” ấy là tình yêu của cả đời Tsutsik. 

    Trong cuốn tiểu thuyết mang dáng dấp tự truyện được kể ở ngôi thứ nhất này, ta có thể thấy nhiều điểm tương đồng trong cuộc đời Isaac Bashevis Singer. Ông và nhân vật chính đều sinh trưởng ở Krochmalna, có một người cha là giáo sĩ Do Thái, cùng độ tuổi vào khoảng thời gian đó, Singer cũng rời Ba Lan trước khi chiến tranh bùng nổ… Trong Shosha ta có thể bắt gặp một giai đoạn khốn khổ của những người Do Thái sinh sống ở Ba Lan trước khi mùi vị của chiến tranh bắt đầu lan tới khu phố Krochmalna, với những cuộc chia ly rồi hội ngộ, diễn ra trong một cộng đồng người đánh mất quê hương, buộc phải nuôi dưỡng quê hương ấy bằng những gắn kết văn hóa, bằng ngôn ngữ.

    Ở đó, ta có thể bắt gặp từ những người lao động nghèo khổ nhất, tới những trí thức, nghệ sĩ Do Thái, sẽ thấy được sức sống mãnh liệt của cả một dân tộc đứng bên bờ tuyệt chủng và phẩm cách ưu tú của những trí thức sẵn sàng đương đầu với cái chết chứ nhất quyết không chịu đầu hàng quỷ dữ, như triết gia Feitelzohn, như Celia. 

    Cho đến những giây phút cuối cùng của đời mình, Isaac Bashevis Singer còn đi dạo trên con phố Krochmalna ở Vacsava, trong tâm tưởng và trên những trang văn, trong tiểu thuyết Shosha hay ở tiểu thuyết Scum, như thể dưới chân ông vẫn còn âm vang tiếng của những viên đá lót đường, tiếng những người hàng xóm trò truyện bằng ngôn ngữ Yiddish, ngay cả khi Krochmalna của thời trai trẻ đã thành đống đổ nát và những người Do Thái sống trong khu phố đó đã bị sát hại dưới bàn tay phát xít. Ông xuất bản Shosha năm 1978, cùng năm đó ông đoạt giải Nobel. 

    Tại sao quyển tiểu thuyết bao trùm cả một thời đại lại lấy tên một nhân vật yếu đuối và mong manh đến thế? Shosha bản thân nàng như nghệ sĩ đi dây giữa âm ty và dương thế, nơi mà tất cả những điều làm nên sự quyến rũ của sự sống lẫn cái chết đi qua nàng, một thực tại thấm đẫm màu sắc tâm linh, như cái cách ông phát biểu tại buổi tiệc trao giải Nobel:

    Mọi người thường hỏi tôi, “Tại sao ông viết bằng thứ ngôn ngữ chết?” [...] Thứ nhất, tôi thích viết truyện ma và không có gì phù hợp với ma hơn là ngôn ngữ chết. Ngôn ngữ chết càng nhiều, hồn ma càng sống động. Những hồn ma yêu tiếng Yiddish và theo như tôi biết, tất cả họ đều nói thứ tiếng ấy. Thứ hai, tôi không chỉ tin vào ma, mà còn tin sự tái sinh. Tôi tin rằng Đấng Messiah sẽ đến sớm và hàng triệu xác chết nói tiếng Yiddish sẽ trổi dậy từ nấm mồ. Câu hỏi đầu tiên của họ sẽ là: “Có cuốn sách mới nào bằng tiếng Yiddish để đọc không?” 

    Huỳnh Trọng Khang

    Theo Người Đô Thị

    ______________ 

    (*) Hoàng Lam Vân dịch, NXB Hội Nhà Văn - PhanBook, Phương Nam phát hành 10.2018

    BÌNH LUẬN

    Tin cùng chuyên mục

    TAGS

    Quà tết sách PATRICK MODIANO Kho đựng nỗi đau Hoa của phế tích Con chó mùa xuân PhanBook tuổi trẻ lạc lối nobel van chuong sách tieu thuyet Lam Phương Trăm nhớ ngàn thương Tủ sách Tân nhạc Nguyễn Ngọc Tư Biên sử nước tiểu thuyết Nguyễn Ngọc Tư Tủ sách danh tác tủ sách danh tác giải trí tin tức COVID-19 CARL HONORÉ ĐẠI DỊCH CORONAVIRUS GIẢI PHÁP TỪ TỐN Mekong Sông Mekong Những ngày cuối của dòng Mekong hùng vĩ Đầm Lầy David Biggs Brian Eyler bao chi gioi thieu sach Cẩm Giàng Cảm nhận Nguyen Tuong Bach Nguyễn Tường Tam Nguyễn Tường Thiết Nhất Linh Nhất Linh Cha Tôi PHANBOOK Sách mới lính Hàn Nguyễn Ngọc Tuyền Park Chung Hee Phong Nhất Phong Nhị Điện Bàn 1968 Koh Kyoung Tae Wu Ming-Yi Chiếc xe đạp mất cắp Man Booker2018 văn học Đài Loan WU MING YI nobel 2018 nganh xuat ban xuat ban giai man booker Patrick Modiano con chó mùa xuân kho đựng nỗi đau ký ức Con tim thủy tinh yêu thương đau khổ FREDERIC LENOIR Peter Frankopan cuộc thập tự chinh thứ nhất KHI BỐ CÒN THƠ 1 ALEXANDER RASKIN binh luan nguyễn vĩnh nguyên an ninh mạng BỊ THEO DÕI công nghệ máy tính Edward Snowden Con Chó Mùa Xuân Kho Đựng Nỗi Đau Phanbook Văn học Pháp Coronavirus ĐI TÌM HẠNH PHÚC Frederic Lenoir Du Tử Lê Những tùy bút cuối cùng chinh tri Donald Trump thơ André Gide Dụ ngôn đứa con hoang đàng đứa con đi hoang trở về Dưới mái hiên đêm những khách lạ Hiền Trang Văn học trẻ Đại dịch event sự kiện Flannery O'connor heinrich boll Kim Ân Những con đường tơ lụa The silk roads 1/6 Sách thiếu nhi Khuyến mãi KHUYẾN MÃI SALE THÁNG 3 WOMENSDAY QUỐC TẾ PHỤ NỮ SÁCH SALE MỌT SÁCH SĂN SALE PHANBOOKSALE Bùi Giáng Tuyển tập luận đề Bùi Giáng bình Kiều Bùi Giáng giảng Lục Vân Tiên truyện Phan Trần Chinh phụ ngâm Đà Lạt Nguyễn Vĩnh Nguyên Thảo Nguyên lên đồi hái sim Quốc Bảo Những lời bình yên Nhạc sĩ Quốc Bảo ca từ Nghe thuat hoa binh Ueshiba Morihei Aikido nguyen ngoc tu Biên Sử Nước ra mắt và ký tặng sách Maria Strasakova Ocean Vuong MacArthur Trời đêm những vết thương xuyên thấu thư gửi mina thuận bình luận Thương nhớ hoàng lan Trần Thùy Mai Trăng nơi đáy giếng Thập Tự Hoa Một chút màu xanh Nguyen Ngoc Tu Co dinh mot dam may nhạc sĩ Lam Phương qua đời Tin tức Báo chí Sách Tâm nhạc sĩ Quốc Bảo 7/7 GIOITHIEUSACH Phanbook event Nhất Linh cha tôi Văn hóa Sài Gòn Tủ sách biên khảo Sài Gòn man booker 2018 Sách hay 2019 Đà Lạt bên dưới sương mù Khó mà tìm được một người tốt TÁM THÁNG BA 8/3 GIẢM GIÁ giáo dục en Giải Thiên tài Khi bố còn thơ góp lá mùa xuân hoa của phế tích Văn chương của ký ức Phạm Công Luận khuyến mãi lịch xuân 2021 Thích Nhất Hạnh Đạt Lai Lạt Ma lịch bàn lịch bloc lịch treo tường Hiện pháp lạc trú Suối nguồn an vui PhanbookSale TẾT ĐỌC SÁCH - VƯỢT THỬ THÁCH jack weatherford Tuyển Tập Luận Đề Review Anthony Bourdain Kitchen Condidential hai tam hon trong dem Sống chậm cùng con Carl Honoré Tuổi thơ tìm thấy Không việc gì phải vội Corey Pein Thung lũng Silicon Để thương yêu vừa trong tầm với Lê An Nhiên Tản văn Giải sách hay 2019 Con gà đẻ trứng vàng Mỗi hơi thở một nụ cười Nguyễn Gia Trí Tố Như sale ValentinesDay Khúc thụy du Chúng ta những con đường Giữ đời cho nhau Yêu thương là tự do Tụng ca tình yêu Hai tâm hồn trong đêm Tình yêu Thuận Quảng Nam thảm sát Thích Phước An hiu hắt quê hương bến cỏ hồng Tuần sách Văn Lang Phanbook_TuansachVanLang SÁCH THIẾU NHI Kafka Hemingway Điểm sách Dostoevsky Shakespeare Lev Tolstoi Tùy bút Về Huế Trần Kiêm Đoàn Huế Thành phố buồn tran le son y yeu thuong la tu do